انواع آب

در این مقاله به بررسی انواع مختلف آب، شامل آب شیرین، آب شور و آب آشامیدنی می پردازیم.

آب شیرین

آب شیرین، به آبی گفته می شود که کمتر از ۰٫۰۵ در هر ۱۰۰ واحد، املاح نمکی غیر حل شدنی داشته باشد، به عبارت دیگر درصد املاح نمکی غیر حل شدنی آن بسیار کم و زلال می باشد. منابع محدود آب شیرین، رودخانه ها، آبگیرها و بعضی از منابع آب زیر زمینی می باشند. منبع نامحدود و پایدار آب شیرین، بخار آب های موجود در جو است که به صورت باران و برف و تگرگ، که همه تجدید پذیرند ظاهر می شود.
آب شیرین برای زنده ماندن بسیاری از موجودات زنده و همچنین برای انسان، از لحاظ تأمین نیاز به آب و همچنین کشاورزی، بسیار پراهمیت و حیاتی است. باید توجه داشت که آب آشامیدنی نوعی از آب شیرین است.
آب شیرین به طور طبیعی در سطح زمین و عمدتاً در یخچال های کوهستانی و قطبی شمالگان و جنوبگان به صورت لایه های یخ ذخیره شده اند. دریاچه های آب شیرین، رودخانه ها و نهرها، و جریان آب های زیرزمینی از دیگر منابع آب شیرین شمرده می شوند. منابع آب شیرین تنها ۳٪ از کل منابع آب بر روی کره زمین را تشکیل می دهد که تقریباً ۱٫۸٪ آن است. با این وجود، در سراسر جهان، بسیاری آب شیرین را به راحتی هدر می دهند. بر اساس اعلام سازمان ملل متحد، حدود ۱٫۲ میلیارد نفر از مردم جهان (۱۸ درصد جمعیت جهانی)، از کمبود یا فقدان دسترسی به آب شیرین، رنج می برند.

آب شور

آب شور آبی است که دارای مقادیر بالای نمک باشد. ترکیب آنیون ها و کاتیون ها در بروز تغییر خواص آب بسیار حائز اهمیت است مثلاً مزه شوری آب ناشی از غلظت یون کلر (آنیون) می باشد که شدت شوری بستگی به ترکیبات شیمایی آب دارد. به طوریکه اگر کاتیون سدیم باشد در آب های با غلظت ۲۵۰ میلی گرم مزه شوری آب محسوس است. اما اگر کاتیون کلسیم یا منیزیم باشد تا غلظت ۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر یون کلر ممکن است مزه شوری در آب آشکار نگردد. امروزه ۳٫۵ درصد از آب کل دنیا را مواد معدنی تشکیل می دهد که عمده آن نمک یا همان کلسیم کلراید (cacl2) است.
در حال حاضر مقیاس استاندارد و قابل قبول در تفکیک توده های آبی به شرح ذیل می باشد:

بازه شوری (ppt) نوع توده آب:

• آب شیرین (Fresh water): کمتر از ۰٫۵
• آب لب شور (Brackish water): از 0.5 تا 30
• آب شور (Salt water): از 30 تا 50
• آب شورگن (Brine): بیش تر از 50

شوری آب دریاها و اقیانوس ها آن ها را در برابر فساد مقاوم می سازد.

علت شوری آب

شوری آب حاصل پیوند آنیون هایی مثل کلر با کاتیون هایی از جمله سدیم، کلسیم و … است که تشکیل نمک می دهند و تنها در صورت تشکیل نمک مربوطه مزه شوری آب احساس می شود. شدت شوری بستگی به این دارد که کدام کاتیون با یون کلر واکنش بدهد که در این مورد نمک طعام یا همان NaCl در مقایسه با کلرید کلسیم و منیزیم شورتر است؛ بنابراین آبی شور است که حتماً نمک تشکیل شود و اگر کلر به تنهایی وجود داشته باشد آب شور نیست و تنها TDS آن بالاست. مقدار عمده نمک در آب ها به دلیل انحلال مواد پوسته زمین به علت فرسایش در آب است اما دیگر علت شوری آب دریاها به جهت فعالیت های آتش فشانی است.
مقدار شوری آب در نواحی مختلف زمین متفاوت است و این میزان بستگی به جنس خاک آن ناحیه دارد.

آب آشامیدنی

آب آشامیدنی آب گوارایی است که عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آن در حد استانداردهای تأیید شده باشد و مصرف آن چه در کوتاه مدت و چه در درازمدت عارضه سوئی را در بدن انسان ایجاد نکند. این تعریف با آئین نامه بهداشت محیط که در سال ۱۳۷۱ به تصویب هیئت وزیران جمهوری اسلامی ایران رسیده است مطابقت دارد.

تعریف آب آشامیدنی

آب آشامیدنی آبی با کیفیت مناسب است که بتوان بدون اثر منفی کوتاه مدت یا بلندمدت، آن را آشامید. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و برخی کشورهای در حال توسعه، آب آشامیدنی از راه سامانه لوله کشی به خانه ها رسانده می شود. کمتر از ۵٪ این آب به مصرف آشامیدن می رسد.

در بسیاری از نقاط جهان، دسترسی راحت و ارزان به آب آشامیدنی وجود ندارد. در این مناطق بیشتر افراد از آب هایی استفاده می کنند که یا دارای میکروب و آلودگی هستند یا به سبب داشتن املاح و ذرات بیش از اندازه، در طولانی مدت برای بدن خطرآفرین هستند. در شهرهای چین برای جلوگیری از هدر رفتن آب آشامیدنی، بر خلاف دیگر شهرهای جهان، آب آشامیدنی از راه یک لوله جداگانه به خانه ها رسانده می شود.

آزمایش میکروبی آب

E. Coli (کلیفرم های مقاوم به حرارت می توانند جایگزین مناسبی باشند). تست کردن مزه آب نمی تواند شاخص مناسبی برای میزان کلر باقی مانده باشد و باید به روش رنگ سنجی با کلرسنج های قابل حمل میزان کلر در محل اندازه گیری شود و میزان کلر آزاد باقیمانده در شرایط اضطرار و زمان بروز اپیدمی بیماری های روده ای باید بین ۰٫۵تا ۱میلی گرم در لیتر باشد.
در مواقعی که یک منبع آب آلوده به ترکیب شیمیایی یا رادیولوژیکی است باید از ورود آب این منبع به تصفیه خانه اجتناب کرد. وجود یک ماده شیمیایی در آب که می تواند در کوتاه مدت خطر آفرین باشد بسیار به ندرت اتفاق می افتد، در این شرایط باید در جستجوی این بود که آیا رهنمودها اجازه مصرف این آب را می دهند یا باید به دنبال منبع آب دیگری بود. در بعضی مواقع به ویژه در صورت عدم دسترسی به منابع آب جایگزین، باید به دنبال فرایندهای تصفیه جهت حذف آلاینده های شیمیایی آب بود برای مثال بسیاری از آلاینده های آب را می توان توسط جذب سطحی (با گرانول یا پودر کربن فعال) حذف کرد و این ذرات را نیز به وسیله فرایندهایی نظیر انعقاد، لخته سازی و فیلتراسیون حذف نمود.

منبع : ویکی پدیا