فرهنگ اصطلاحات برق

متقاضی
شخص حقیقی یا حقوقی که برقراری انشعاب یا انشعاب های برق و یا تغییر در قدرت و یا در مشخصات انشعاب و یا انشعاب های موجود را درخواست کرده ولی هنوز درخواست وی انجام نگرفته باشد.

مشترک
مشترک عبارت است از شخص حقیقی یا حقوقی که انشعاب یا انشعاب های مورد تقاضای وی، بر طبق مقررات برقرار شده باشد.

شرکت
شرکت عبارت است از شرکت یا سازمانی که به موجب مقررات قانونی به کار تولید، انتقال و توزیع نیرو و یا بخشی از این امور اشتغال داشته و برق متقاضی را تأمین می نماید و متقاضی پس از برقراری انشعاب، مشترک آن می گردد. مانند شرکت های برق منطقه ای و سازمان آب و برق خوزستان

شبکه های فشار ضعیف عمومی
شبکه های فشار ضعیف عمومی عبارتند از کلیه خطوط هوایی یا زمینی و سایر تأسیسات فشار ضعیف که برای توزیع نیرو از پست های عمومی توزیع در معابر و گذرگاه های عمومی دایر و معمولاً از طریق جعبه انشعاب یا جعبه تقسیم و یا به طور مستقیم به خطوط سرویس مربوط می شوند و کلاً متعلق به شرکت می باشند.

ولتاژ اولیه، ولتاژ ثانویه
در هر پست ترانسفورماتور ولتاژ بالاتر را ولتاژ اولیه (ورودی به ترانسفورماتور) و ولتاژ پایین تر را ولتاژ ثانویه (خروجی از ترانسفورماتور) می نامند.

شبکه های فشار قوی عمومی
شبکه های فشار قوی عمومی عبارتند از کلیه خطوط هوایی یا زمینی و پست های فشار قوی با ولتاژهای 11 کیلوولت یا بیشتر که برحسب مورد برای انتقال یا توزیع نیروی برق دایر و کلا‌ً متعلق به شرکت می باشند.
شبکه های فشار متوسط: خطوط و پست های هوایی یا زمینی با ولتاژهای 11، 20 و 33 کیلوولت به طور اخص شبکه های فشار متوسط نامیده می شوند.
شبکه های فوق توزیع: خطوط هوایی یا زمینی و پست های با ولتاژهای 63، 66 و 132 کیلوولت به طور اخص شبکه های فوق توزیع نامیده می شوند.
شبکه های انتقال: خطوط هوایی یا زمینی و پست های با ولتاژهای 230 و 400 کیلوولت به طور اخص شبکه های انتقال نامیده می شوند.

فیدر
فیدر عبارت است ازمجموعه ای از وسایل قطع و وصل با ولتاژ اسمی معین که برای دریافت برق از بالادست سیستم برق رسانی و تحویل آن به پایین دست سیستم تعبیه می گردد. فیدرها به لحاظ شمول مفاد این آییننامه به شرح ذیل دسته بندی می شوند:
فیدر در مورد خط فشار متوسط خروجی از پست فوق توزیع عبارت است از تابلو و تجهیزات آن که در اطاق ولتاژ فشار متوسط پست فوق توزیع قرار گرفته و خط فشار متوسط از آن تغذیه می گردد.
فیدر در مورد خط فشار متوسط انشعابی از خط موجود عبارت است از جداساز (سکسیونر) هوایی و یا یک سری قطع کننده که خط انشعابی از آن طریق تغذیه می شود.
فیدر در مورد خط فشار متوسط خروجی از پست توزیع زمینی عبارت است از تابلوی جداساز (سکسیونر) قابل قطع زیر بار و یا تابلوی کلید (دژنکتور) که خط خروجی مذکور را تغذیه می نماید.
فیدر فشار قوی ترانسفورماتور در پست زمینی عبارت است از تابلوی کلید (دژنکتور) و یا تابلو سکسیونر فیوزدار که ترانسفورماتور را به شبکه فشار قوی اتصال می دهد.
فیدر در مورد پست ترانسفورماتور توزیع هوایی عبارت است از مجموع قطع کننده ها و برقگیرها که در محل اتصال خط فشار متوسط به ترانسفورماتور نصب می شوند.
فیدر در مورد خط های خروجی فشار ضعیف عبارت است از کلید یا کلید فیوز نصب شده در تابلوی فشارضعیف پست ترانسفورماتور که از طریق آن برق فشار ضعیف برای مصرف کننده (یا مصرف کنندگان) ارسال می گردد.
چنانچه تابلوی فشار ضعیف دارای بیش از یک خط خروجی باشد، هر کلید فیوز منصوب در ابتدای هر خط خروجی یک فیدر محسوب خواهد شد. در این صورت بهای کلید کل اتوماتیک (کلید خروجی ترانسفورماتور) و قیمت تابلو را باید به نسبت بین کلید فیوزهای خروجی موجود تقسیم کرد.

خطوط نیرورسانی
خطوط انتقال، فوق توزیع و توزیع که شبکه عمومی موجود را با ظرفیت کافی به نقطه تحویل متصل می کنند خطوط نیرورسانی نامیده می شوند.

خط سرویس (در شبکه فشار ضعیف)
خط سرویس عبارت است از بخشی از خطوط نیرورسانی که مقطع آن متناسب با قدرت انشعاب یا انشعابات متقاضی در نظر گرفته شده است و شبکه فشار ضعیف عمومی یا پست عمومی توزیع را به نقطه تحویل متصل می کند. خطوط سرویس کلاً متعلق به شرکت و در اختیار آن می باشند.

وسایل اندازه گیری و کنترل
این وسایل عبارتند از کنتور یا کنتورها، فیوزها، ساعت فرمان و سایر ملحقات و کلیه وسایل و دستگاه های مربوطه که به منظور محدود کردن یا سنجش مقدار توان و انرژی برق (اکتیو و راکتیو) برطبق قرارداد در نقطه تحویل نصب می شوند و در اختیار شرکت می باشند. محل نصب این وسایل در تمامی موارد توسط شرکت تعیین می گردد.

نقطه تحویل
نقطه تحویل عبارت است از نقطه ای که تأسیسات شرکت به تأسیسات مشترک اتصال داده می شود و در آن محل وسایل اندازه گیری نصب می گردد.

خطوط نیرورسانی و تأسیسات اختصاصی برقی مشترک
خطوط نیرورسانی و تأسیسات اختصاصی برقی مشترک عبارتند از کلیه خطوط انتقال و فوق توزیع و توزیع و تمام سیم کشی ها، وسایل و دستگاه های برقی که بعد از نقطه تحویل واقع شده اند. نگهداری و تعمیر و کنترل کلیه خطوط نیرورسانی و تأسیسات اختصاصی برقی مشترک بر عهده او می باشد.

قرارداد برقراری انشعاب برق
قرارداد برقراری انشعاب برق عبارت است از قرارداد منعقده بین شرکت و متقاضی، که بر طبق مفاد آن انشعاب برق دایر می گردد.

انشعاب برق
انشعاب برق عبارت است از امکان استفاده مجاز از انرژی الکتریکی که از طریق دایر کردن خطوط و وسایل اندازه گیری لازم بر طبق مقررات محقق می شود.

انشعاب برق فشار ضعیف
انشعاب برق فشار ضعیف عبارت است از انشعاب برق یکفاز با ولتاژ 230 ولت و سه فاز با ولتاژ 400 ولت، با تغییرات مثبت و منفی 5 درصد.

انشعاب برق فشار قوی
انشعاب برق فشار قوی عبارت است از انشعاب برق با ولتاژهای 11 کیلوولت و بیشتر.

تأمین برق
تأمین برق عبارت است از عرضه توان و انرژی مورد تعهد شرکت در قرارداد منعقده در نقطه تحویل با ولتاژ استاندارد و فرکانس 50 هرتز با تغییرات 3/0 مثبت و منفی، اعم از اینکه مشترک از توان و انرژی استفاده بنماید یا ننماید.

انواع انشعاب های برق
انواع انشعاب های برق بر اساس نوع فعالیت و کاربری به شرح زیر است:
الف) انشعاب برق مصارف خانگی: انشعاب برق برای مصارف خانگی به انشعابی اطلاق می شود که صرفاً به منظور به کار انداختن و استفاده از وسایل و تجهیزات متعارف خانگی در واحدهای مسکونی دایر می گردد. واحد مسکونی در مناطق شهری عبارت است از مکانی برای زندگی که به تشخیص شرکت حداقل دارای یک اطاق و یک آشپزخانه و یک سرویس بوده و ورودی آن (اعم از اینکه در داشته و یا نداشته باشد) مستقل و یا مرتبط به راهروی اشتراکی و سیم کشی آن مجزا باشد. تشخیص واحد مسکونی در روستاها به عهده شرکت می باشد.
ب) انشعاب برق مصارف اشتراکی: این انشعاب برای به کار انداختن تأسیسات اشتراکی مانند آسانسور، شوفاژ، تهویه مطبوع یا روشنایی عمومی و امثال آن در بلوک ها و مجموعه های ساختمانی مسکونی و شهرک های مسکونی و صنعتی و عمومی به طور جدا از سایر انشعابات دایر می گردد. به هر بلوک و یا مجموعه ساختمانی که همه واحدهای آن دارای کاربری یکسان باشند تنها یک انشعاب برای مصارف اشتراکی واگذار می گردد. در صورتی که تأسیسات اشتراکی بلوک ها و یا مجموعه هایی که چند نوع فعالیت (مسکونی، تجاری، عمومی و غیره) در آن ها انجام می شود مجزا باشد می توان بیش از یک انشعاب اشتراکی واگذار نمود.
ج) انشعاب برق مصارف عمومی: انشعاب برق برای مصارف عمومی به انشعابی اطلاق می شود که برای خدمات عمومی به کار رود.
د) انشعاب برق تولید (کشاورزی): انشعاب برق تولید کشاورزی به انشعابی اطلاق می شود که از نیروی برق برای پمپاژ آب 0های سطحی و زیرزمینی و یا پمپاژ مجدد آب برای تولید محصولات کشاورزی استفاده می کند و دارای پروانه معتبر بهرهبرداری از سازمان های آب منطقهای نیز می باشد.
ه) انشعاب برق چاههای آب غیر کشاورزی: کلیه چاه های آب غیر کشاورزی با توجه به کاربردشان برحسب مورد بهای برق را با تعرفه های مربوطه پرداخت خواهند نمود.
و) انشعاب برق تولید (صنعت و معدن): انشعاب برق تولید (صنعت و معدن) به انشعابی اطلاق می شود که از برق برای به کار انداختن و بهرهبرداری از صنایع، کارخانه ها، استخراج معادن، صنایع کشاورزی برای تولید فرآورده های کشاورزی و دامی در کارگاه ها (مشخص شده در تعرفه تولید) و صنایع کوچک و اصناف تولیدی که دارای پروانه معتبر بهره برداری از سازمان های ذیربط هستند استفاده می شود.
ز) انشعاب برق تجاری و سایر مصارف: انشعابی که برای محل کسب دایر می گردد مشمول این تعرفه می باشد. ضمناً مصارف سایر انشعاب هایی که با هیچیک از موارد دیگــر بنــد  1-16-4 مطابقت ندارند مشمول تعرفه تجاری و سایر مصارف است.
ح) انشعاب برق مصارف آزاد: این انشعاب ویژه متقاضیانی است که تمایل به پرداخت هزینه های عمومی برقراری انشعاب برق را ندارند. بهای برق مصرفی انشعاب آزاد با توجه به نوع مصرف و انطباق آن با هر یک از موارد "الف" تا "و" بند 1- 16-4 با تعرفه خاص انشعاب آزاد محاسبه و دریافت خواهد شد. برق های غیردائم، چراغانی ها و تابلوهای تبلیغاتی نیز از جمله اینگونه انشعابات محسوب می گردند.
ط) انشعاب برق برای فروش مجدد: این انشعاب ویژه مشترکینی می باشد که نیروی برق را به صورت یکجا از شرکت ها دریافت و از طریق شبکه تحت مدیریت خود مجدداً به مشترکین نهایی به فروش می رسانند.

انواع انشعاب های برق
انواع انشعاب های برق با توجه به نحوه مدیریت مصرف به شرح ذیل بوده و بر اساس تعرفه های ابلاغی برق مشمول نرخ های مختلف می گردند.
انشعابات نوع الف: مشترکینی که در اوقات اوج بار با اعلام قبلی شرکت با اعمال مدیریت مصرف بار خود را کاهش می دهند.
انشعابات نوع ب: مشترکینی که حتی در حالاتی که بنا بر پیش بینی مرکز کنترل شبکه (جهت جلوگیری از افت فرکانس، افت ولتاژ یا پرباری خطوط و پست ها خارج از میزان مجاز) شرکت ناچار به اعمال خاموشی از پیش تعیین شده می باشد، قطع برق نخواهند داشت.
انشعابات نوع ج: مشترکینی که تنها در 20 ساعت شبانه روز غیر از اوج بار از انشعاب خود استفاده می کنند و در ساعات اوج بار (4 ساعت به تشخیص شرکت) از برق استفاده نخواهند کرد.

انرژی تحویلی
مقدار انرژی برقی تحویل شده که توسط وسایل اندازه گیری قرائت می شود، انرژی الکتریکی تحویل شده می باشد. واحد انرژی الکتریکی، کیلووات ساعت است.

دوره مصرف
فاصله زمانی دو قرائت متوالی وسایل اندازه گیری، دوره مصرف می باشد.

ماهانه
دوره ای است که شامل 30 روز مستمر می باشد.

بهای انرژی
مبلغی که بر اساس تعرفه مربوطه بابت انرژی مصرفی می باید توسط مشترک پرداخت گردد.

رقم ثابت (آبونمان)
مبلغی ثابت که ماهانه بدون در نظر گرفتن میزان برق مصرفی می باید توسط مشترک پرداخت شود.

حداقل بهای برق
مبلغی است که اگر بهای برق و یا بهای انرژی و رقم ثابت (آبونمان) مشترکین با قدرت کمتر از 30 کیلووات بر حسب مورد کمتر از آن باشد، مبلغ مزبور دریافت خواهد شد.

قدرت متوسط و لحظه ای
 نسبت مقدار انرژی مصرف شده به مدت مصرف را قدرت مصرفی متوسط در طی آن مدت می خوانند. قدرت لحظه ای عبارت است از قدرت متوسط در فاصله زمانی کوتاهی که بتوان در طی آن مصرف انرژی را ثابت دانست. واحد قدرت کیلووات است.

قدرت قراردادی (مجاز)
قدرتی که در قرارداد تعیین شده و مشترک حق استفاده بیش از آن را ندارد.

حداکثر بار
حداکثر قدرت مصرفی وسایل برقی مشترک که به طور همزمان در نقطه تحویل به کار میافتند یا انتظار میرود به کار بیفتند. واحد سنجش حداکثر بار، کیلووات است.

ضریب قدرت
نمایانگر کیفیت به کارگیری ظرفیت تأسیسات الکتریکی و برابر است با نسبت توان حقیقی به ظاهری. ضریب قدرت مجاز مشترک حداقل 9/0 می باشد و چنانچه کمتر از 9/0 گردد مشترک می باید نسبت به نصب تجهیزات لازم اقدام نماید.

ضریب بار (نسبت بار)
عبارت است از نسبت انرژی (کیلووات ساعت) مصرف شده طی یک دوره زمانی مشخص به حاصل ضرب حداکثر قدرت مصرفی (کیلووات) و تعداد ساعات آن دوره زمانی. ضریب بار معمولاً به صورت درصد بیان می شود.

فاصله زمانی قدرت
مدت زمان مشخصی که قدرت متوسط در طی آن به عنوان قدرت مصرفی منظور می گردد. فاصله زمانی قدرت 15 دقیقه تعیین می شود.

بهای قدرت
مبلغی که بر اساس تعرفه بابت هر کیلووات (قدرت مصرفی یا قراردادی) می باید در هر دوره ماهانه پرداخت گردد.

روشنایی معابر عمومی
روشنایی معابر عمومی شامل روشنایی پیادهروها، خیابان ها، کوچه ها، بزرگراه ها، شاهراه ها، پل ها و اماکن مشابه می باشد.

محل نصب وسایل اندازه گیری
وسایل اندازهگیری و سایر تجهیزات مربوطه در مکان مناسبی با نظر شرکت و بر اساس استاندارد به طریقی نصب می شود که فضای کار مناسب در همه جوانب وجود داشته باشد. نصب وسایل اندازه گیری در داخل ساختمان در صورت تأیید شرکت مجاز خواهد بود.

قرائت وسایل اندازه گیری
قرائت وسایل اندازه گیری به منظور تنظیم صورتحساب در فواصل تعیین شده، توسط شرکت انجام خواهد شد.

 بازفروش برق
 عبارت است از فروش برق توسط مشترک (مشترکین) به اشخاص ثالث، در محدوده انشعاب واگذار شده.

تعرفه
عبارت است از تعرفههای برق و شرایط عمومی آن. بر حسب مقطع زمانی موضوعات، تعرفههای همان مقطع زمانی معتبر بوده ومورد استناد قرار می گیرد.