سکسیونر و انواع آن

سکسیونر

عمل و کار سکسیونر در ایستگاه های برق فشار قوی جدا کردن قسمت ها و سکشن های مختلفی از تجهیزات است و عملیات مانور بروی تجهیزات را مهیا می سازد. نکته قابل ملاحظه در استفاده از این تجهیز، عدم قابلیت فرمان دهی در زیر بار است. یعنی بروی سکسیونرها در حالت On Load نمیتوان مانوری انجام داد، چرا که قابلیت قطع و وصل در زیر بار را ندارد و موجب صدمات و خسارات جدی به خود سکسیونر و دیگر تجهیزات می شود. در طراحی سکسیونرها هیچ تمهیدی جهت جلوگیری و محدود کردن قوس های شدید الکتریکی ناشی از باز و بسته کردن مدارات بکار نرفته است به همین خاطر تنها در حالت بی باری قادر به انجام فرمان بروی آن هستیم (البته در انواعی از سکسیونر های فشار متوسط (۲۰ کیلو ولت) سکسیونرهای خلا بکار می رود).

سکسیونر باید در حالت بسته یک ارتباط گالوانیکی محکم و مطمئن در کنتاکت هر قطب برقرار سازد و مانع افت ولتاژ شود. لذا باید مقاومت عبور جریان در محدوده سکسیونر کوچک باشد تا حرارتی که در اثر کار مداوم در کلید ایجاد می شود از حد مجاز تجاوز نکند. این حرارت توسط ضخیم کردن تیغه و بزرگ کردن سطح تماس در کنتاکت و فشار تیغه در کنتاکت دهنده کوچک نگهداشته می شود، در ضمن موقع بسته بودن کلید نیروی دینامیکی شدیدی که در اثر عبور جریان اتصال کوتاه بوجود می آید، باعث لرزش تیغه و یا احتمالا باز شدن آن نگردد. از این جهت در موقع شین کشی و نصب سکسیونر دقت باید کرد تا تیغه سکسیونر در امتداد شین قرار گیرد، بدین وسیله از ایجاد نیروی دینامیکی حوزه الکترومغناطیسی جریان اتصال کوتاه جلوگیری به عمل می آید.

طبق قوانین متداول الکتریکی جلوی هر کلید قدرتی از  1کیلوولت به بالا و یا هر دو طرف در صورتیکه آن خط از هر دو طرف پتانسیل می گیرد سکسیونر نصب می گردد. برای جلوگیری از قطع ویا وصل بی موقع و در زیر بار سکسیونر معمولا بین سکسیونر وکلید قدرت چفت وبست(مکانیکی یا الکتریکی) به نحوی برقرار می شود که با وصل بودن کلید قدرت نتوان سکسیونر را قطع و یا وصل نمود. بر خلاف کلید های هوایی، سکسیونرها قادر به قطع هیچ جریانی نیستند. آن ها فقط در جریان صفر باز و بسته می شوند. این کلیدها اصولا جدا کننده هستند که ما را به جدا کردن کلیدهای قدرت روغنی، ترانسفورماتوها، خطوط انتقال و امثال آن ها از شبکه زنده قادر می سازند. سکسیونرها از لوازمات تعمیراتی و تغییر مسیر جریان می باشند.

نکته مهم دیگر این است که حتی در زمانی که دژنگتور بعد از سکسیونر باز است و فرمانی را به سکسیونر صادر می کنیم جهت باز کردن مدار شاهد آرک زدن شدید بین تیغه ها هستیم (بیشتر در ولتاژهای فوق توزیع و انتقال) لذا در این نوع سکسیونرها جهت جلوگیری از آسیب دیدن کنتاکت ها مکانیزم عملکرد سکسیونر قوی تر و سریعتر انتخاب می شود (مثلاً زمان باز شدن سکسیونرها در ولتاژ ۸۰۰ کیلو ولت کمتر از ۱ ثانیه است). مکانیزم عمل کننده موتوری سکسیونرها شامل یک سری کنتاکتور، کلیدهای کمکی، کلید اصلی و موتور با قابلیت چپگرد و راستگرد می باشد.

انواع سکسیونر ها:

1. سکسیونر تیغه ای یا اره ای
2. سکسیونر کشویی
3. سکسیونر دورانی
4. سکسیونر قیچی ای یا پانتوگراف

سکسیونر تیغه ای یا اره ای

 از این سکسیونر در ولتاژهای کم تا ۳۰ کیلوولت برای قطع و وصل ولتاژ به دلیل داشتن حفاظت مطمئن درزمان عملکرد مورد استفاده قرار می گیرد. تیغه های آن می تواند از ساده به دوبل و از نوع تسمه ای به پروفیلی و میله ای و لوله ای تغییر یابد. نوع اهرمی آن در فشار قوی وفوق فشار قوی کاربرد دارد. این سکسیونرها به دلیل وجود شرایط جوی و وجود تنش های مختلف بایستی طوری نسب شود که در اثر نیروی برف یا باد به راحتی وصل نگردد.

 

سکسیونر کشویی

این سکسیونر در مواقعی استفاده می شود که عمق تابلو کم باشد مانند کیوسک‌ها و قفسه‌ها. این نوع سکسیونر بیشتر به صورت میله ای در جهت عمودی قطع و وصل می شود و بیشتر در فشار متوسط کاربرد دارد.
 

سکسیونر دورانی

این سکسیونر در ولتاژهای بالا ۶۰ و ۱۱۰ کیلوولت مورد استفاده دارد وعملکرد این سکسیونر به صورت دو بازو در یک پل که جهت چرخش آن ها 90 درجه معکوس همدیگر است می باشد، این نوع کلید در شرایط جوی نامناسب مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.

سکسیونر قیچی ای یا پانتوگراف

این نوع سکسیونرها بیشتر در شبکه فوق فشار قوی کاربرد دارند و به لحاظ آنکه هر قطب روی یک پایه سوار است لذا از نظر جایگیری در پست حجم کمتری اشغال می کند و بیشتر زیر خط فشار قوی نصب می گردد.

سکسیونر با قطع زیر بار

این سکسیونرها بدلیل جلوگیری از حجم زیاد پست و جلوگیری از مانور اپراتور و همچنین برای جلوگیری از اینترلاک (تنش) بین سکسیونر و دژنکتور طوری طراحی می شوند که برای قطع و وصل خطی کوچک و یا فیدرهای تغذیه و یا راه اندازی موتورهای فشار قوی و همچنین وصل آن ها حدود 5/2 تا 10 برابر قدرت قطع آنهاست و جریان قطع این کلیدها 2 تا 5/2 برابر جریان نامی است. این نوع سکسیونرها دارای محفظه قطع ضعیفی می باشند که از نوع هوایی است.